Avatar 3 Ateş ve Kül: Dişe diş kana kan

Burcu B. Bilgin

(8.5/10)

Titanik, Yaratık/Alien ve Terminatör filmlerinin ünlü yönetmeni James Cameron’ın epik bilim kurgu serisinin yeni halkası Avatar: Ateş ve Kül/Avatar: Fire and Ash, 19 Aralık 2025 itibarıyla seyirciyle buluşuyor.

Filmi basın gösteriminde izleyip sizler için değerlendirdim:

Fragmanı Youtube’da izlemek için tıklayın 

Bu seriden Avatar filmini 2009, Avatar: yun Yolu/Avatar: Way of the Water isimli ikincisini 2022 yılında izleyiciyle buluşturan Cameron, ilk yapımla “tüm zamanların en yüksek hasılat yapan filmi” unvanını halen elinde bulunduruyor.

Hatırlayacak olursak Avatar’ın başında, 2154 yılında Dünya’nın tüm kaynaklarını yok etmiş durumdaki insanlar, zengin bir mineralin rezervine sahip olan Pandora’yı işgal etme düşüncesiyle Jake Sully (Sam Worthington) adlı yarı felçli bir gaziyi “avatarı” aracılığıyla bu evrene gönderiyordu.

Ancak burada yaşayan Na’vilerin eşsiz varlıklar olduğunu gören Jake, emre karşı gelerek buraya yerleşiyor ve “hava insanlarına” karşı mücadele etmeye başlıyordu. Serinin ikincisinde ise bir Na’vi olan Neytiri (Zoe Saldaña) ile evlenip çoluk çocuğa karışmış olan Jake, eski komutanı Albay Miles Quaritch (Stephen Lang) ile karşı karşıya geliyordu.

Bu filmde ağır kayıplara uğrayan aile, büyük bir travma geçirirken, Na’viler de artık hiçbir şeyin “eskisi gibi” olmayacağı ölçüde yıkıma uğruyordu. İşte bu yıkımın hemen ardından üçüncü filme başlıyoruz.

Açılış sekansında bir vicdan muhasebesi ile boğuşan ailenin ortanca çocuğu Loak (Britain Dalton) halen ağabeyinin ölümüyle başa çıkamaz durumda görülüyor. Aşırı koruyucu bir babaya dönüşen Jake ve oğullarının kaybından sonra intikam duygusuna kapılmış Neytiri de üç çocukları Loak, Kiri (Sigourney Weaver), Tuk/Tuktirey’nin (Trinity Joe-Li Bliss) ile “insan kardeşleri” Spider’a (Jake Champion) karşı çok kontrolcü davranıyor.

Her şeyin değiştiği daha filmin en başlarında fark edilirken, Na’viler’in kolları olan orman, deniz ve ateş halkları arasında da bölünmelerin ortaya çıktığı görülüyor.

İşte bunun neticesinde Ateş halkı ve kadın liderleri Varang (Oona Chaplin) kayıpların ardından ortaya çıkan travmanın yarattığı öfkeyi bir kimliğe dönüştürerek diğer kabileleri düşman belliyor.

Dolayısıyla artık Na’viler için tek tehdit insanlar değil aynı zamanda birbirleri oluyor. Ateş halkı, diğerlerinin inandığı Eywa’ya bel bağlamayı artık saçma buluyor, en iyi savunmanın saldırı olduğuna inanıyor ve özellikle de Jake Sully’ye kin besliyor.

Her iki cephede savaşmak zorunda kalan Na’viler, ilk hikayede olduğu gibi mağdur, masum ve ince ruhlu varlıklar olmaktan çıkıp tüm bu tehditlere karşı canla, başla savaşan, acıyı silaha dönüştürmüş bir halka dönüşürken serinin belki de “en karanlık” filmini izliyoruz.

Bu arada, James Cameron, izleyiciye serinin üçüncü filmde artık bir bilim kurgunun ötesinde her kahramanın ayrı bir derinliğinin olduğu, karakter dönüşümü yaşadığı,   farklı yönleriyle ortaya çıktığı bir drama sunuyor. Artık karşımızda çok daha boyutlu, zengin karakterler görüyoruz.

Hikaye bir taraftan insanlarla, diğer taraftan birbiriyle savaşan “mavi kabileyi” gitgide yükselen bir aksiyonun içine sokarken, her karakter kendi sınavını veriyor. Loak, intikam aldığı için kabile dışına itilen bir tulkun (Avatar evreninin balinası) olan Payakan ile özdeşlik kuruyor.

Aynı onun gibi suçluluk, dışlanmışlık ve kendini kanıtlama arzusuyla dolu Loak,  genç Navi üyelerinin de yardımıyla karşı duruş başlatıyor. “Payakan’a sahip çıkmazsam ben de ileride onun gibi mi olacağım?” sorusunu kendine yönelten Loak, film ilerledikçe bir lider adayına dönüşüyor.

Sadece altyazıyla konuşan Payakan’ın yaşadığı hüznü izleyiciye yansıtabilmek de Cameron ve ekibinin başarısı olsa gerek belki de seyirciyi en çok vuran anlar bu balinanın yaşadıkları oluyor.

Bunca kavga, dövüş, savaş ve yıkımın arasında hikayenin arasına böyle duygulu anlar, yeni yeşeren aşklar, güçlü dostluklar da serpiştirilerek aksiyon ile harmanlanıyor.

Öyküde gençlerin eski kuşağa verdiği dersler, Payakan dayanışmasıyla da bitmiyor.  Spider için gösterdikleri dayanışma da  onların vicdan, dostluk, kardeşlik, vefa duygularının ortaya çıkmasına sebep oluyor.

Albayın oğlu olan Spider nedeniyle film boyunca Jake ve eşi Neytiri de defalarca vicdanları ile mantıkları arasında gidip gelmek zorunda kalıyorlar.

Eywa’ya hala inanmayı seçen Na’viler artık “onunla bağ kuramamanın” sıkıntısı yaşarken, ondan bir işaret, bir umut ışığı bekliyorlar. Bu bağı kurmak ise Sully ailesinin bir üyesine düşüyor.

Orman ve deniz halkının Eywa inancıyla alay eden, artık sadece ateşle, kavgayla, savaşla ilgilenen ateş halkı ise her şeyi kontrol etmek için çok daha tehlikeli yollara sapmaya başlıyor. Hikayenin ikinci dönüm noktası ise işte burada, bu yeni ve artık sonun başlangıcı olan gelişmeyle gerçekleşiyor.

Kendi kaynaklarını çoktan yok etmiş, doğayı tahrip etmiş, Na’vi halkına karşı mücadeleyi çirkin bir oyuna dönüştürmüş insan ırkı ise bir zamanlar dostluk ve kardeşlik içinde yaşayan ateş, orman ve deniz halklarını dönüştürüyor, onları dişe diş kana kan bir mücadeleye zorluyor.

Oyunu gitgide daha sert oynayan, en zararsız canlılara karşı bile sınırsız güç uygulayan insanlar, cephelerini günden güne genişletirken aksiyon da giderek yükseliyor ve son bir saat içinde de tavan yapıyor.

Gerilim yükselirken eş zamanlı olarak karakterlerin kendilerini keşif yolculukları da hız kesmiyor. Öyle anlar geliyor ki her kırılma noktası karakterleri sonsuza kadar değiştiriyor.

Mesela Neytiri, yas, öfke ve korku duygularını sırasıyla yaşarken, ilkin annelik ve koruma içgüdüsünün yok etme ve intikam güdüsüne dönüşmesiyle sarsılıyor. Derken kendine bahşedilen o anaç duyguları finale doğru iki farklı olayla yeniden yaşıyor ve öz benliğiyle yüzleşiyor.

Jake Sully, onu sert ve kontrolcü bir babaya dönüştüren yıkımı  finale doğru  yeni kuşaklardan ders çıkarmanın ve onlara güvenmenin gücünü fark ediyor, bir anlamda da aslında çocuklarını ne kadar iyi yetiştirmiş olduğunu görüyor.

Loak, Avatar’ın belki de en önemli dönüşümünü geçiriyor ve Payakan ile birlikte genç kuşağın dili, kalbi ve beyni haline geliyor. Kızkardeşi Kiri ise derine inmeyi, kendini bulmayı öğreniyor, sevginin dili oluyor.

Tüm karakterler dönüşürken, Avatar bir yandan da sadece karakterleri değil kavramları da masaya yatırıyor. Baba olma kavramını Jake Sully ve Miles Quaritch ile anne olmayı Neytiri ile irdelerken, sevgi, güven, dışlanmışlık, korku, yas, yıkım, aidiyet, hırs her ne varsa hikayenin içine yerleşiyor.

Günümüzün en büyük sorunları olan iklim krizi, savaşlar, yıkımlar, kaynak kıtlığı, insanın sorumsuzluğu ile kirlenen gezegen, çevrenin günden güne yok olmasıyla yaşananlar, Avatar’ın ilk filminden beri hikayenin alt metninde yer alıyor.

Serinin yeni filmi ise tabiat anaya karşı işlenen suçlar dosyasında yeni bir sayfayı aralıyor: miras aktarımı. Yeni kuşağı temsil eden Na’vi gençleri, eski kuşakların yaşlı dünyamızı kirleterek bıraktığı neslin bu yükü devralırken çok daha sorumlu, dirençli bilinçli ve cesur davrandığını ortaya koyuyor.

Savaşı değil sonrasını düşünen, nasıl kazanılacağını değil kazandıktan sonra neye dönüşüleceğini hesaplayan, dışlamayı, sürgün etmeyi, devre dışı bırakmayı değil sevgiyle kucaklamayı, dönüştürmeyi, sahip çıkmayı ön plana alan yeni kuşak, eskilere de çok şey öğretiyor.

Finale karşı kucaklanan Na’vi halkının yeni bebeği de kaybedilenlere karşı hala korunan umudun simgesi olurken,, eski kuşağın yaktığı ateşin içinden küllerden doğan yeni bir hayat karşımıza çıkıyor.

Yani serinin yeni halkası merkezine yeni kuşağı alıyor ve geleceğin de onların omuzları üzerinde yeni bir anlayışla yükseleceğinin altını kalın çizgilerle çiziyor.

Teknik açıdan bakacak olursak sinema alanındaki yeni gelişmelerle eski sinemacılığı birleştiren Cameron, filmin oldukça geniş bir kısmını da “sevdalısı olduğu” sularda geçen sekanslara ayırıyor.

Deniz üstünde ve altında geçen tüm sahnelerde müthiş bir görsel şölen sunulurken, efektlerle güçlenen savaş sahnelerinde de aksiyon zirve yapıyor.

Toplam süresi 3 saat 17 dakika olan ve izlenen her dakikaya değen yeni Avatar filmi, insanlara aynı şiddette karşılık vermek zorunda kalan Na’vi ırkının da sertleşmesiyle daha kanlı çarpışmalara sahne oluyor.

Yas ve travmanın kişileri nasıl dönüştürebileceğinin canlı kanıtı olan filmde didaktik ton da biraz daha kırılırken, aksiyon sosuyla bezeli bir dram izliyoruz. Finalde ise yine umut yolu bir mesaj daha veriliyor: “Işık daima geri döner”

Anlatım ve karakterlerin hikayedeki rolleri böylesine güçlenmişken de Cameron’ın “Bu bir animasyon değil,” sözlerinin ne kadar önemli olduğunu gösteren noktaya geliyoruz.

Oyuncuların beden hareketlerini, mimiklerini, ses ve duygusal tonlarını bir arada kaydeden “performans yakalama/performance capture” tekniği ile her bir karakteri hissetme olanağını buluyoruz.

Dolayısıyla sadece beden hareketlerini kaydeden “hareket yakalama/motion capture” tekniğinden çok daha komplike olan “performans yakalama” sayesinde oyuncuların filme katkılarını da değerlendirme şansı doğuyor.

Na’vi kabilesinin ateş halkı lideri Varang’ı canlandıran Oona Chaplin ile Neytiri rolündeki Zoe Saldaña’nın birebir sahnelerinden Payakan’ın göz kırpışına, Kiri’nin deniz dibinde ışık aramasından yeni bebeğin doğumuna kadar bütün her şeyi bu sayede duyumsuyoruz.