Sherlock: Final problemi bize neler anlattı?

Burcu B. Bilgin

(4. sezon final bölümünü izlemiş olanlar okumalıdır)

”Seyircisini en çok bekleten dizi” unvanına açık ara sahip olan Sherlock, 3 yıl aradan sonra ekrana gelen 3 bölümle veda etti.   ”The Final Problem” adlı bölümün sezon finali mi yoksa dizinin finali mi olduğu konusunda yapımcılar net bir açıklama yapmaktan kaçınsalar da bu bölümde pek çok düğüm çözüldü.

Esasen Sherlock’a verilen bu uzun araların sebebi yapımcıların da sık sık belirttiği gibi iki başrol oyuncusunun yoğun çalışma takvimleri. Hatta İngiliz magazin basınında Benedict Cumberbatch ile Martin Freeman arasında bunca yıla rağmen bir dostluk oluşmadığı, bunun diziye yansıdığı haberleri de yer aldı. Buna bir de Cumberbatch’in, ”Bana dizinin bittiği hissi geldi” açıklaması da eklenince izlediğimiz bölümün ”final” olduğuna inanmak için çok sebep var.

Peki şaşırtıcı olayların birbirini izlediği, yapboz gibi eksik parçaların birbirini tamamladığı, aslında amacı belirli bir oyunun son ana kadar sürdüğü bölümde neler yaşandı ve tüm bu gelişmelerin anlamı neydi?

1- Final problemine hoşgeldiniz: Senaryosu büyük inceliklerle dolu olan ”The Final Problem”, uçaktaki küçük bir kızın yardım çağrısıyla başladı.

Küçük kız, uçakta annesi dahil herkes uyuduğu için büyük bir panik yaşıyor, kimseyi uyandıramıyordu. Uçak düşmek üzereydi. O sırada çalan telefonu açan çocuk, telefondaki kişiden yardım istedi. Bunun ardından uçağın içinde, ”Merhaba ben Jim Moriarty. Final problemine hoşgeldiniz” anonsu duyuldu ve bölüm başladı.

2-Mycroft’a oyun ve sonun başlangıcı: Sherlock’un ağabeyi Mycroft, bölümün kilit noktasıydı. Çünkü final problemine giden yoldaki taşları aslında o döşemişti. Evinde birden ışıklar sönen Mycroft’a küçük bir kız seslendi. Bu sahneye Hıristiyanlık’ta çok sık konu olan bir metafor yerleştirilerek evdeki tablolar ”kan ağlamaya” başladı.

Küçük kız, ”Doğu rüzgarı geliyor Mycroft, seni almaya geliyor” diye seslenmeyi sürdürürken, Mycroft ona, ”Hayır sen dışarı çıkmış olamazsın” diye cevap verdi. ”It” filmindekini çağrıştıran bir palyaço, yüzü kapatılmış bir çocuk, kapalı kapılar da ürkütücü atmosfere eşlik etti.

Bu bahsedilen isminin anlamı ”Doğu rüzgarı” olan üçüncü Holmes çocuğu Eurus idi. Korkuyla onun varlığını kabul eden Mycroft, karşısında birden Sherlock’u buldu. Her şeyi tasarlamış olan Sherlock şöyle dedi: ”Deney tamamlandı. Sonuç: Bir kız kardeşim var”.

3-Eurus’un gizemli hikayesi ve Kızıl Sakal: Mycroft’un anlattığı hikayeye göre Eurus, üç kardeş içinde en dahisi, ancak en sosyopatıydı. Küçük yaşta uyum sorunları yaşayan Eurus, bir gün Sherlock’un köpeği Kızıl Sakal’ın kaybolmasıyla biten bir olaya karıştı.

Olayın ardından bir de evlerini yakan Eurus aileden uzaklaştırıldı. Küçük yaşlarda meydana gelen bu olaylar silsilesi, Sherlock’un hafızasından silinirken, ilerleyen yıllarda Mycroft, onu aileden gizli olarak Zindan Adası misali bir yerde kurulu olan ”yüksek korunaklı kaleye” hapsetti.

Mycroft’un bu itiraflarının ardından Watson-Sherlock ikilisinin yaşadığı Baker Caddesi 221B’ye konulan yüksek tesirli bomba patladı ve iki arkadaş son anda camdan atladı.

4-Kalede Eurus ile yüzleşme: Akıbetleri bilinmeyen Sherlock ile Watson, fırtınaya tutulmuş bir tekneyi kendilerine has yöntemlerle ele geçirdi.

Sonunda adaya geldiler ve akıl hastanesine ulaştılar. Akıl hastanesinin müdürü, Watson ile yanındaki balıkçıyı sorgulamaya başladı. Balıkçıyı Sherlock zannederek ”zeki olduğunu düşünen” müdür, onun kılık değiştirmiş Mycroft olduğunu gördü. O sırada arkasına bakmadan anahtarı verdiği görevli ise Sherlock idi.

Sherlock ile Eurus’un ilk karşılaşması, Eurus’un etrafı camla örülü hücresinde gerçekleşti. Camın dışındaki Sherlock’tan keman çalmasını isteyen Eurus, onunla beraber bir süre çaldı. ”Keman”, ikisi arasındaki bağın metaforu idi.

Aslında Eurus’un hücresinin çevresinde cam yoktu ve elini uzatarak Sherlock’un elini tuttu. Senaryoya incelikli bir alt metin olarak, ”İnsanların etrafındaki duvarların, o kişi istediği takdirde rahatlıkla aşılabileceği” mesajı yerleştirilmişti. Çünkü camdan duvarı Eurus’un hayatta en sevdiği olan Sherlock dışında aşabilen olmamıştı.

5-The Ring çağrışımı: Bu bölümde, Japon korku filmi Ringu’dan uyarlanan Halka/The Ring serisini çağrıştıran pek çok nokta vardı. Bunlardan ilki Eurus’un kendisine yaklaşmasına izin verdiği Sherlock’a saldırdığı sahnede saçları ve beyaz kıyafetiyle çizdiği görüntüydü. Aynı filmden kuyu, kemikler, görüntülerin insanları etkilemesi gibi detaylar da bir nevi gizli montajdı.

Sherlock, Mycroft ve Watson’ı tuzağın içine çeken Eurus, Sherlock’un ezeli düşmanı Jim Moriarty’yi de ustalıkla tasarladığı oyunun parçası haline getirmişti. Kaleyi birkaç yıl önce ziyaret eden Moriarty’nin esasen Eurus’un”yeni yıl hediyesi” olarak Mycroft tarafından oraya getirilmesi Sherlock’u sarstı.

6- Bulmacalar başlıyor: Eurus, uçaktaki kız ve yolcuları kurtarabilmelerinin onlara sunacağı bulmacaları çözmeye bağlı olduğunu söyledi. Heyecanın dozu giderek artarken, her bulmaca üçlüyü hem birbirleri, hem de kendileriyle yüzleştirdi.

İlk bulmacada telefondaki kız ile konuşmayı sürdüren Sherlock, kızın ismini defaten sormasına rağmen kız, ”Yabancılara ismimi söylememem lazım” diyerek bunu reddetti. Bunun anlamı daha sonra anlaşılacaktı.

7-Öldürme sınavı: Kliniğin müdürünün eşini cam odaya getirten Eurus, eğer müdürü Mycroft ya da Dr. Watson’dan herhangi biri öldürürse kadını serbest bırakacağını ilan etti. Müdür, eşinin kurtulması için buna razı oldu ve onlara kendisini öldürmeleri için yalvardı. Tabancayı Mycroft’a veren Sherlock, ondan bunu yapamayacağı cevabını aldı. Bu, Mycroft’un ”gerçekten sorumluluk alması gerektiğinde kaçtığı” gerçeğini ortaya koydu.

Daha sonra sıra Dr. Watson’a geldi. Aslında bir asker olmasına karşın insan öldürmeyi yanlış bulan Watson, aşırı vicdan sahibi kişiliği nedeniyle tetiği çekemedi. Bu sırada müdür de silahı alarak intihar etti.

Ancak Eurus, bulmacanın çözümünün bu olmadığını söyledi ve  ”Dr. Watson siz ahlaki değerleriniz yüzünden ellerinizde kan istemediğiniz için 1 değil 2 kişi öldü” dedi. Müdürün eşini öldürdükten sonra ise Watson’a, ”Bir başkasının hayatı pahasına kendi ellerini temiz tutmak bencillik değil midir? diye sordu. Eurus, Watson ile Mycroft’un tehlike anında risk alma düzeylerini ölçmüş oldu.

Eurus, sonraki deneyde ise klinik çalışanlarından üçünü bellerinde iplerle binadan sarkıttı. Sherlock’tan bu üç kardeşten cinayet işleyeni bulmasını istedi. Sherlock suçluyu buldu ama Eurus, masum iki kardeşin iplerini kesti. Buna öfkelenen Watson’a Eurus, ”Suçlu yerine masumları öldürmek gerçekten bir fark yaratıyor mu?” diye sordu. Böylece hayatta masumların da en az suçlular kadar zarar gördüğünü vurgulamış oldu.

8-Sherlock’un aşkla sınavı: Sherlock en zor bir sınavı üçüncü deneyde verdi. Üzerinde ”Seni seviyorum” yazan tabutun onu kayıtsız şartsız seven birine ait olduğunu tahmin eden Sherlock sonunda, ”Bekar, ölüm konusunda uzman, yalnız… Bu Molly Hooper” dedi.

Daha sonra Sherlock’a ecel terleri döktüren 3 dakikaya geçildi. Molly’nin dairesine patlayıcı yerleştiren Eurus, Sherlock’tan bu kısa süre içerisinde Molly’ye ”Seni seviyorum” dedirtmesini istedi. Molly, Sherlock’a önce onun ”Seni seviyorum” demesi gerektiğini söyledi. Gözyaşları döken Molly’nin hayatını kurtarmak için hayatında ilk kez birine ”Seni seviyorum” diyen Sherlock, ondan da bunu duyunca rahat bir nefes aldı.

Sonunda Molly kurtuldu. Ancak Eurus’un amacı aslında ”sevmeyi bilmeyen” Sherlock’a birini sevdiğini itiraf ettirmekti.

9-Kızıl sakalın ve küçük kızın sırrı: Son deneyde ise Eurus, Sherlock’tan Mycroft ya da Dr. Watson’dan birini seçip öldürmesini istedi. Mycroft, Sherlock’u John’u öldürmesi için kışkırtırken asıl amacı ise kendisini öldürmesini sağlamaktı.

Tam bu sırada Moriarty’nin görüntüsü ekrana geldi ve ”Holmes, Holmes’u öldürüyor. Ben burada ayrılıyorum” dedi. Ne yapacağını bilemeyen Sherlock sonunda kararını kendini öldürmekten yana verdi. Ama Eurus buna izin vermedi ve hepsini uyuşturucu kurşunlarla vurdu.

Kendilerine geldiklerinde Watson, su seviyesi gitgide yükselen bir kuyuda ölümü bekliyordu. Sherlock, en yakın dostunu kurtarmak için Eurus’un bulmacasını hemen çözmek için harekete geçti ve bunu başardı.

Küçüklüğünde ölen Kızıl sakal aslında onun köpeği değil en yakın arkadaşıydı. Eurus, kendisiyle değil onunla oynadığı için kıskanarak Sherlock’un arkadaşını öldürmüştü. Watson’ın içinde bulunduğu kuyuda ise çocuğun kemikleri vardı.

Sherlock’un giderek zihni açıldı ve sonunda telefonda yardım isteyen küçük kızın da kardeşi Eurus anladı. Uçak ise metaforik olarak genç kadının gökyüzünde kayboluşunu ve kimsenin onu göremeyişini simgeliyordu.

10-Artık yeni bir Sherlock var: Sherlock, bu sahnede ağlayan kızkardeşinin yanına diz çökerek, ”Gözlerini aç. Buradayım. Artık kayıp değilsin” diyerek elini uzattı. Eurus’a, ”Geçen sefer yanlış yola saptın. Bu kez doğruyu yap, bana arkadaşımı nasıl kurtaracağımı söyle” diyen Sherlock, böylece Watson’ı kuyudan kurtardı.

Eurus yeniden kliniğe götürülürken, Sherlock bu esnada kalede kapatılan Mycroft’a yardımcı olması için polis şefi Greg’den yardım istedi. İlk kez ona son derece özenli davrandı.

Dizinin sonunda Holmes ailesi bir araya geldi. Benedict Cumberbatch’in gerçek anne babasının canlandırdığı Holmes çifti, kızlarının bunca yıldır yaşıyor olduğunu duyunca hayrete düştü. Bu sahnede insanlarla iletişim sorunu olan Sherlock’un bir ailesi olduğunu ilk kez görmüş olduk. Ailesi Mycroft’u suçlarken Sherlock bu kez ona dolaylı olarak ağabeyine arka çıktı.

Sherlock ile Eurus’un karşılıklı keman çaldığı duygusal sahnenin ardından Mary Watson’ın veda filmi eşliğindeki final sekansına geçildi. Mary, ”Her ikinizi de tanıyorum. Kafayı bulmak için vakaları çözen bir bağımlı ile savaştan asla eve gelememiş bir doktor. Beni dinleyin, aslında kim olduğunuzun önemi yok. Önemli olan bu efsane. Hikayeler, maceralar” sözleriyle eşine ve Sherlock’a sonsuza dek veda etti.

-Gerçekten final mi?: Jim Moriarty’nin kesin ölmüş olduğunun anlaşılması, John Watson’ın hayatına girip çıkan Mary’nin onu değiştirmesi, hatta Mycroft’un bile yol alması 4 sezondur gelinen noktayı gözler önüne serdi.

En önemlisi de Sherlock’un problemlerini büyük ölçüde çözmesi, elinden geldiğince insanlara yardım etmeyi, onları sevmeyi, fedakarlığı ve dostluğu öğrenmesiyle başından beri senaryoda hedeflenen karakter gelişimi tamamlandı.

Ortada yanıtlanmamış hiçbir sorunun kalmaması, Sherlock ile Dr. Watson’ın dairelerine ve dedektiflik günlerine geri dönmesi, hatta Molly’nin de bir sahnede görünerek Sherlock’un sonunda Irene Adler gibi imkansız değil gerçek hayatta ona güç verecek bir sevgiye sahip olması, Holmes ailesinin kenetlenmesi… Bundan daha iyi bir final olabilir mi?