Don’t Look Up: Aslında her şeyimiz varmış

(8.5/10)

Burcu B. Bilgin

Ünlü distopya yazarı Aldous Huxley, “Belki de bu dünya, bir başka gezegenin cehennemidir,” dediğinde henüz 20. yüzyılı sürüyordu yaşlı gezegenimiz. Hiç şüphesiz Huxley, bugünleri görseydi “Belki de…” demek yerine bu söylediğinden emin olurdu.

Dünya’nın içinde bulunduğu durumu hicvederek anlatan Adam McKay imzalı bir Netflix filmibugünlerde isminden çok söz ettiriyor: Don’t Look Up. Filmi sizler için değerlendirdim.

-Büyük Açık’ın yönetmeni: Aslına bakarsanız gezegenin uğrayacağı felaketleri ele alan sayısız filme artık doyduğumuzdan tür olarak beni çekmemişti. Ama yönetmenini görünce farklı bir ekran deneyiminin beklediğini tahmin ettim.

Büyük Açık/The Big Short, aday olduğu yıl, vermeyeceklerini tahmin ettiysem de Oscar almasını istediğim filmdi. Adam McKay, ABD’de yaşanan büyük mortgage krizini, ekonominin e’sini bile bilmeyenlerin anlayacağı biçimde, farklı bir sinema diliyle işlemişti.

-Yıldız yağmuru: Filmin kadrosu ise konusu gibi yıldızlar geçidi. Yıllardır çevre sorunlarına çözüm konusunda çalmadık kapı bırakmayan Leonardo DiCaprio, sinemanın deli dolu, bir o kadar da ödül rekortmeni oyuncusu Jennifer Lawrence ile buluşmuş.

Rol arkadaşları ise bir araya gelmesi zor bir ekip: Meryl Streep, Cate Blanchett, Jonah Hill, Timothée Chalamet, Tyler Perry, Mark Rylance, Rob Morgan, Ron Perlman ve Ariana Grande.

-Aslında bilindik konu: Filmde, Michigan Üniversitesi’nde hoca olan Randall Mindy’nin doktora öğrencisi Kate Dibiasky, yıldız gözlemi sırasında dev bir kuyruklu yıldızın Dünya’ya yaklaştığını görüyor. İkili, eğer önlem alınmazsa 6 ay içinde gezegenin tamamen yok olacağını hesaplıyor.

Bir yetkiliyle birlikte Beyaz Saray’ın kapısını çalan ekibi,  kendi ikbalinden başka bir şey düşünmeyen kadın başkan Orlean ve avanak oğlu karşılıyor. Burada muhatap alınmayınca ekip her kapıyı çalmaya karar veriyor ve macera başlıyor.

-Dişi bir Donald Trump: Çok sayıda zülf-i yare dokunan film, eleştiri oklarını ABD özelinde Dünya’nın geneline çeviriyor.

Film, ilk duraktan başlamak gerekirse siyasetçileri ve Amerikan politikalarını yerden yere vuruyor. Streep’in canlandırdığı Başkan Orlean ise aslında son yıllardaki birkaç ABD Başkanı’nın karışımı. Bu karakter öncelikle Biden’dan önceki başkan olan turuncu kafa Donald Trump’ı çağrıştırıyor.

Bilim insanlarını senato seçimleri sebebiyle kapıdan kovup mevcut tehlikelerle dalga geçen Orlean, bu haliyle küresel iklim krizini yok sayan ve buna benzer her sorunu es geçen Trump’ın ta kendisi.

Özellikle de kafasında şapkasıyla halkı galeyana getirmeye çalıştığı toplantı, sonrasında çıkarları için kuyrukluyıldız krizini kullanması, oğlunu özel kalemi yapmasıyla bu böyle. Oğlu rolündeki Jonah Hill ise Trump’ın kızı Ivanka gibi.

-Yoksa Hillary mi?: Tam bir kara komedi ustası olan hınzır yönetmenin, Trump ile kanlı bıçaklı Streep’e bu rolü vermesi ise filmi ilginç kılan bir başka öğe.

Tabii “İşte bu Trump’tır,” diyerek geçip gidemiyoruz. Zira aynı karakterin Hillary Rodham Clinton’ı çağrıştıran bir yönü de var. Çünkü Oval Ofis’te fotoğraf çerçevesi içinde Bill Clinton’ın bir fotoğrafını görüyoruz.

-Obama’ya da bir gol: Aynı şekilde, Başkan’ın gizli gizli sigara yakması, bilindiği gibi Barack Obama’nın “gizli alışkanlığı” olan tiryakiliğe vurgu yapıyor. Yine masa üzerinde ünlülerle çekilmiş sayısız fotoğraf da onun Hollywood ile yakınlığına işaret çakıyor.

ABD’nin son dönem başkanlarını böylece birer birer hedefe oturtan film, Amerikan çıkarları söz konusu olunca gezegeni hiçe sayıp Rusya, Çin, Hindistan gibi ülkelerin işbirliğinden kaçınılmasıyla da siyasi taşlamasını sürdürüyor.

-Günümüzde her şey eğlence: Filmin hedefe oturttuğu bir başka konu ise aklın, felsefenin, pozitif bilimin bile günümüzde hiçe sayılıp espri konusu yapılması.

İki bilim adamıyla internet geyikleri yapılarak eğlenilmesi, sosyal medyanın tatsız yönünü gözler önüne seriyor. Kadın bilim adamının alay konusu yapılmasına karşın, erkek bilim adamının dergilere kapak olması cinsiyetçiliğe bir eleştiri. Ancak Profesör Randall Mindy (DiCaprio) ise anlattıkları değil yakışıklılığıyla sosyal medyaya malzeme oluyor.

-Kuyrukluyıldız yoktur: Filmde, özellikle sosyal medyanın giderek yaygınlaşması sebebiyle internette bilimsel gerçeklere yönelik yaşanan bilgi kirliliği de konu ediliyor.

Pandemi sırasında yaşadığımız gibi, kuyrukluyıldızın yalan olduğunun öne sürülmesiyle, tuhaf videolar ile haberlerin internette gezmesi tıpkı Corona diye bir hastalığın olmadığının öne sürülmesi, aşı karşıtlığı ve sayısız teorinin öne atılmasına atıflarda bulunuluyor.

-Medya eleştirisi: Filmde üçüncü eleştiri oku da yazılı ve görsel medyaya geliyor. Kate’in internet gazeteciliği yapan erkek arkadaşının tıklanmak uğruna her şeyi malzeme edinmesi, ikilinin konuk olduğu programın sunucuları Brie (Kate Blanchett) ve Jack’in (Tyler Perry) izlenmek için her şeyi eğlence konusu yapması, günümüz haberciliğinin düştüğü noktayı sergiliyor.

Filmin bu sekanslarında yer yer günümüz yerli medyasının haber programı kisvesi altındaki içeriksiz yapımlarını da görmüş gibi oluyoruz.

-Ah Ariana vah Ariana: Yine şarkıcı Riley Bina’nın (Ariana Grande) bünyesinde de şimdinin ünlü starları, artısıyla eksisiyle filmin hedefine oturuyor.

Bina’nın DJ sevgilisiyle bir ayrılıp bir barıştığı fırtınalı ilişkisi ve tavırları ise başta Grande bir çok yıldıza benziyor.

-Kim bu CEO?: Benim filmde en önemsediğim eleştiri oku ise günümüzün zengin CEO’larına geliyor. Gezegeni umursamayan, her şeyi istismar eden, insanların sırtından milyonlarca dolar kazanan para babaları, hedefe oturuyor.

Burada konu edilmesi muhtemel CEO’ların başında Mark Zuckerberg geliyor. Zuckerberg’in yaptığı yeni aplikasyonlarla kişisel bilgilerimizi toplaması ve satması, filmdeki Peter Isherwell (Mark Rylance) karakterinin ilhamlarından biri.

-Sonradan görme Elon Musk: Milyon dolarlarını eğlence uğruna uzaya akıtan, görmemiş zengin Elon Musk ise aynı karakterin çimentosunu oluşturan bir başka milyarder. Musk’ın kendi uzay gemisinin olması da Isherwell karakterine esin kaynağı olmuş. Uzay meraklısı Amazon’cu Jeff Bezos da bu kapsama girebilir.

Son olarak Apple CEO’su müteveffa Steve Jobs da filmdeki çocuklar aracılığıyla yürütülen reklam kampanyasında aynı karakterin bir diğer parçasını oluşturuyor.

-Süresi biraz uzun: Film çok sayıda konuya parmak bassa da Kate’in Illinois’ya gittiği ikinci dramatik dönüm noktasından sonra biraz tekrara düşüyor.

Süresi uzun sayılabilecek Don’t Look Up, aslında yönetmen Adam McKay’in hikayeleri biraz fazla sürede anlatma merakının bir başka ürünü. Seyredenleriniz hatırlarsa Büyük Açık da öyleydi.

-Oyuncuların performansları: Yukarıda teker teker anlattığım gibi film, çok sayıda yıldızı bünyesinde barındırsa da hiçbiri diğerinin arkasına düşmüyor.

DiCaprio tam bir deli profesör, Lawrence anlaşılamayan bilim kadını, Meryl Streep unutulmaz bir dişi Trump, Blanchett ile Perry müthiş birer medya starını canlandırıyor. CEO rolünde Rylance bizi sinirden gerim gerim gererken, Jonah Hill ise Başkan’ın salak oğlu rolünde filmin en başarılı oyuncularından.

-Dini gönderme: Filmin sonlarına doğru yapılan dini gönderme konusunda ise biraz çekimserim. Her ne kadar insanların çok inançsız olsalar dahi ani olarak “dine sarılmasına” rastlasak da filmde yönetmenin bu sahneyi neden kullandığını çok anlamadım.

-Aslında her şeyimiz varmış: Filmin finaline dair sizlere herhangi bir spoiler vermek istemiyorum. O yüzden burada kesiyorum.

Netice itibarıyla,gezegenimizin iklim krizi, salgın hastalıklar, bilim dahil her konunun alay konusu yapılması, sosyal medyanın yanlış kullanımı ve bilgi kirliliği, siyasi kirlenme, zengin CEO’ların sırtımızdan geçinerek milyonlarca doları Dünya’nın sorunlarına harcamak yerine uzay gemileriyle turistik turlara yatırması, medyanın yozlaşması gibi pek çok konuyu tek bir potada eritiyor.

Adam McKay’in başarılı ve eğlenceli anlatımına karşın biraz uzun bir film olan Don’t Look Up, bünyesindeki yıldızların da katkısıyla göğe yükselen iyi bir kara komedi.

Baş karakter Randall Mindy’nin dediği gibi “Aslında her şeyimiz var” ve kaybetmemek için henüz çok geç değil. Bir kez daha Dünya’ya sahip çıkmamızı hatırlattığı için bile bu film değerli. Herkese izlemesini tavsiye ediyorum.