Dark: 3. sezon bize neler anlattı?

(Dark 3. sezonu izlemiş olanlar okumalıdır)

Burcu B. Bilgin

(8.5/10)

Netflix’in en beğenilen dizilerinden Alman yapımı Dark, 3. sezonuyla final yaparak ekrana veda etti. Birbirinden ilginç gelişme ve şaşırtmacalarla dolu sezonun ardından dizi çarpıcı bir biçimde sona erdi.

Peki 3. sezonda neler izledik ve final bize ne anlattı?

-Paralel evrenler: Dizinin 2. sezon finalinde Martha’nın ölümünün ardından Jonas, kanlar içindeki genç kızı kollarında tutarken içeriye ikinci bir Martha girmişti. Bu gelişmeyle beraber paralel bir evrenin var olabileceği öngörümü o dönemki yazımda belirtmiştim.

İşte bu paralel evrenler, 8 bölümlük sezon boyunca geriye dönüş ve ileriye gidişlerle ekrana geldi. Bunların ilki 2. sezon sonunda Jonas’ın yanına gelen Martha’nın yaşadığı paralel evrendi ve burada Jonas yoktu.

-Bu dünyada neden Jonas yok?: Martha’nın çağrısıyla oraya giden Jonas,  onu hiç tanımayan o evrendeki Martha’yı ikna etmek için çok uğraştı.

Aslında bu evren, Mikkel’in kayboluşuna ve ölümüne sebep olan Jonas’ın bunu öğrenince “Ben var olmak istemiyorum” arzusuna paralel olarak ortaya çıkmıştı.

Orada Charlotte’un eşi Peter rahipti, Elisabeth yerine Franziska sağır ve dilsizdi, Ulrich eşi Katharina’yı terk edip Hannah ile evlenmişti ve Hannah hamileydi.

Buna karşın Ulrich’in bu kez de Charlotte Doppler ile yasak ilişkisi vardı. Mikkel kaybolmamıştı, iki kardeşi ve annesiyle beraber yaşıyordu.

Peki burada neden Jonas yoktu? Çünkü, Claudia’nın Jonas’a, “Senin olmadığın dünyayı da gördüm” dediği bu evrende aynı DNA’yı paylaştıkları için Jonas’ın yerini Martha almıştı.

Zaten aynı nedenle bu defa da Martha yerine Jonas öldü. Sebebi bu ikilinin birbirinin alternatifi olmasıydı. Birinin olduğu dünyada diğeri olamıyordu, olsa da ölüyordu.

-Manipülatör Martha: Bu paralel evrenden başka bir dünyaya geçtiğimizde kaküllü, beyaz saçlı, siyah, uzun mantolu bir kadını gördük. Bu kadın, deformasyon geçirmiş, ileri yaştaki Jonas’ı yani nam-ı diğer Adam’ı 2. sezonda gördüğümüz salondaydı.

Sezonun 5 bölümü boyunca Martha’yı “döngünün değişmemesi, hep aynı kalması” yönünde ikna etmeye çalışan bu manipülatör kadın aslında Martha’nın ta kendisiydi. Aynı zamanda da ismi Eva/Havva idi.

-Adem ve Havva teorisi: Aslında dizinin 3. sezonunda hem kutsal kitaplara, hem de bilimsel teorilere değinildi. Kutsal kitaptaki Adem ve Havva referansı, Martha ile Adam’ın içinde bulunduğu salondaki tabloyla verildi.

Jonas’ın Adam oluşu gibi, Martha da diye paralel evrenin sonunda lider olmuş, “Eva”, yani Havva ismini almıştı. Ancak nedense Netflix çevirmenleri bu referansı fark etmeyerek hem bölüm isminde, hem de dizinin içinde ısrarla tablodan “Adam ve Eva” alt yazısıyla bahsetti.

-Adem ve Havva’nın “oğlu”: İlk insanlar olan Adem ile Havva’nın, yani Jonas ve Martha’nın ikinci paralel evrendeki birlikteliğinin sonucu olarak bir oğulları, yani “insanoğlu” meydana geldi.

Bu “oğulu” Adam sürekli ortadan kaldırmak isterken, Eva/yaşlı Martha ise hayatta tutmaya uğraşıyordu. Söz konusu oğul, insanlığın evrelerini sembolize ederek çocukluğu, yetişkinliği ve yaşlılığı olarak üçlü halde evrenlerde geziyordu.

-Dünyanın sonunu getiren “oğul”: Sezon boyunca hiç de olumlu ve iyi işler içinde göremediğimiz, insanoğlunu simgeleyen bu “oğul”, aynı zamanda “düzenin değişmemesini, düğümün sabit kalmasını ve dünyanın bütün kötülüklerine rağmen olduğu gibi kalarak dönmesini” isteyen Martha’nın emrindeydi.

Hatta 1953’teki döngüde nükleer gücü serbest kılan anlaşmayı belediye başkanına zorla imzalatarak gezegenin sonunu hazırlayan bombanın pimini çekti. Çok sayıda vahşi cinayet işledi.

Çünkü bu “oğul”, metaforik olarak Dünya”yı yaşanmaz hale getiren, kötülükler yapan, savaşlar çıkaran, cinayetler işleyen insanoğlunun ta kendisi idi.

-Nielsen’lerin büyük dedesi: Bu oğul aynı zamanda Tronte Nielsen’in bir türlü göremediğimiz meçhul ve kayıp babasıydı.

İsmini bilemediğimiz, Martha ve Jonas’ın oğlu olan bu şahıs, polisin tüm aramalarına rağmen bulunamamıştı. Bu sezonda o kişinin Tronte’nin babası olduğunu anladık. Tronte’nin annesi Agnes’ın kim olduğuna ise birazdan geleceğiz.

-Tarafını seç: Jonas’ın dünyadaki kötülükleri kıyameti getirerek bitirme yönündeki umutsuz çabaları her seferinde duvara toslarken, Adam ile Eva’nın Winden ahalisinden oluşan kendi takımları vardı.

Lisedeki arkadaşlardan Adam’ın yanında Franziska ve Magnus, Martha’nın yanında ise Bartosz vardı. Ancak ekibi günümüzün dışında toplu halde bir de 18. yüzyıl sonlarında, 1888 yılındaki döngüde gördük.

-Zaman makinesinin icadı: Jonas, yanına aldığı Bartosz, Franziska ve Magnus ile 1888 yılındaki döngüde Tannhaus Dökümhanesi’nde tanrı parçacığı geçidi açmaya uğraşıyordu.

Bu döngünün devamında da Jonas ile Noah’ın da yolları bir şekilde kesişirken, Bartosz, 1900’lerin başlarında Silja adlı bir genç kızla evlenerek kendi ailesini kurdu.

-Genç Noah kimi öldürmüş?: Bartosz’un 1900’lerde Silja ile evliliğinden Hanno ve Agnes adlı iki çocuğu dünyaya geldi. Agnes ise Jonas ile Martha’nın ismi meçhul oğlu ile evliliğinden Tronte’yi dünyaya getirdi.

Bartosz’un oğlu Hanno ise aslında Noah idi, ismini değiştirmişti. Eski sezonlarda gençken kürekle bir adamı öldürdüğünü izlemiştik. İşte o adam da Noah’ın öz babası, yani Bartosz idi.

-Adam neden deforme oldu?: Daha önce Adam’ın deformasyona gezegende meydana gelen kıyametin sebep olabileceğini düşünmüştük.

Ancak 3. sezonda ilk olarak zaman makinesi deneylerinde kolunu yakan Jonas, ilerleyen yıllarda bu hale geldi. Onu ilk defa Bartosz’un geçmişten gelen Hannah’ya, “Jonas çok değişti. Zamanda yolculuklar sebebiyle maalesef yanıklar oluştu” dediği sahnenin ardından bu haliyle gördük.

-Hannah-Silja paradoksu: 1900’lerde geçmişe seyahat ederek kızı Silja ile Jonas’ın yanına gelen Hannah, bu ziyaretinde canından oldu. “Anne, sen bu zamanda olmamalısın. O (Silja) da öyle” diyen Jonas annesini boğdu.

Adam, sonra bebeği yanında 2041’e getirdi ve Silja’yı Elisabeth Doppler büyüttü. Silja, gelecekten de yine geçmişe dönerek Bartosz ile tanıştı ve evlendi. İkinci doğumunda da öldü. Burada da bir döngü ve paradoks mevcut.

-Göldeki hayalet kimmiş?: Katharina da Hannah gibi geçmişe yolculuk etti. Ulrich’i akıl hastanesinden kurtarmak için annesinden anahtarı almaya uğraşırken, annesi taşla kafasına vurarak öldürdü.  Bu esnada Aziz Christopher kolyesi de göl kenarında düştü.

Hatırlarsanız Jonas bu kolyeyi kumlar arasında bulup Martha’ya hediye etmişti. Kolyeyi ise Hannah geçmişteki yolculuğunda kürtaj için gittiği ebenin evinin kapısında Katharina’nın annesine vermişti.

İşte 2. sezonda gençler gölün kenarında sohbet ederken Bartosz’un, “Bu gölde ölen ve herkese musallat olan bir hayalet varmış” diye anlattığı hayalet ise öz annesinin öldürdüğü ve sonra çuvala koyup göle attığı Katharina çıktı.

-Schrödinger’in kedisi ve düğüm: Son iki bölümde ise kutsal kitap referanslarının ardından bilimsel referanslara yer verildi.

Schrödinger’in kedisi teorisine göre bir kedi, küçük bir şişe zehir ve radyoaktif bir kaynakla kapalı bir kutuya bırakılıyor. Eğer içerideki monitör radyoaktifliği algılarsa (azalmakta olan tek atom) küçük şişe kırılır, zehir kediyi öldürür.

Bir süre sonra  kuantum mekaniğin Copenhagen anlamdırması kedinin bir dalga fonksiyonu olduğunu anlık olarak  hayatta veya ölü olma ihtimalini vurgular.

Kutuya bir kez bakıldığında kedi canlı veya ölü olabilir, ikisi birden olamaz. Buna göre, aynı kişilerin yaşadığı her iki evrenin paralel olduğu, ana evrenin ise “bir başkası” olduğu gerçek olarak karşımıza çıkıyor.

Bu gerçeği de Claudia, son defa Jonas’ı ziyaret edişinde aktardı ve ondan Martha ile beraber geçidi kapatmasını istedi. Böylece paralel evrenler yok olacak ve sadece ana evren kalacaktı.

Bunun bir bedeli de vardı. Martha ve Jonas ortadan kaybolacaktı. Çünkü onlar bu dizilimdeki “matris hatası” onlardı, yani her şeyi bozan kişiler Martha ile Jonas idi.

-Ana evren ve köprü: Peki her şey nasıl böyle arap saçına dönmüştü? Bunun başlangıcı ise Jonas’ın Mikkel’in kaybolmasına sebep oluşu değildi. Aslında saatçi H.G. Tannhaus, orta yaşlılığında oğlu ile tartışmış, o da eşi ve bebeğiyle gecenin bir körü yağmurda yola çıkmıştı.

O sırada bir kamyon üzerlerine sürmüş ve ölümlerine sebep olmuştu. İşte ailesini yeniden hayata döndürmek isteyen Tannhaus da bu tehlikeli deneye başlamış, tüm evrenleri birbirine katmıştı.

Her şey Jonas’ın kendi evreninden Martha’nın evrenine gidip onu alması, her ikisinin genç ailenin yağmurda önüne çıkıp onları eve dönmeye ikna etmeleriyle halloldu.

Jonas, arabasının önünü kestikleri Tannhaus’un oğluna, “İleride köprü kapalı” dedi. Evet, sahiden köprü kapanmıştı, yani tüm evrenleri birbirine bağlayan, zamanda yolculuk yapılan köprü. Böylece ortada sadece ana evren kaldı. Martha ile Jonas da soylarıyla tarihe gömüldü.

-Final yemeği: Finalde hamile Hannah, eşi Torben Woller, Peter, Bernadette ve Katharina’yı Regina’nın evinde yemekte gördük. O sırada elektrikler gitti ve Hannah, bir gece önce rüyasında Dünya’nın sonunun geldiğini gördüğünü söyledi.

Bunu da “Önce karanlıktı ve sonra yeniden aydınlık. Ama garip olan aslında iyi hissettirmesiydi. Her şeyin bitmesi, her şeyin özgür kalması, hiçbir istek olmaması, hiçbir ihtiyaç olmaması. Bitmeyen bir karanlık. Dün yok, bugün yok, yarın yok” diye anlattı.

Aslında Adam da “Cennet” dediği sonu aynı Hannah gibi tanımlamıştı: “Her şeyin bittiği bir karanlık iyi olmaz mı?” Sahnenin devamında ise Regina, “Dünya bugün sona erse ne dilerdiniz?” diye sordu.

Bunun üzerine Katharina, “Winden’ın olmadığı bir dünya. Buna içelim” dedi ve kadeh kaldırırlarken elektrikler geldi. Peter ise, “Bakın Winden’ın yok olmaya niyeti yok” diyerek kadehini arkadaşlarıyla beraber kaldırdı.

Bu sahne aslında geçmiş sezonlardan bir başka sahneye saygı duruşu idi. Henüz lisedelerken Hannah, Ulrich’e, “Dünya’nın sonu gelse ne dilerdin?” diye soruyor, Ulrich ise şu cevabı veriyordu: “Çok basit. Winden’ın olmadığı bir Dünya.”

-Finalde kimler, neden yoktu?: Bu sahnede izlediğimiz kişiler, soyları Martha ve Jonas ile ilgisi olmayanlardı. Tekrar hatırlayalım, Mikkel’in kaybolması ve geçmişe gitmesi sebebiyle Hannah ile Mikkel evleniyor, Jonas doğuyor, Jonas ve halası Martha’nın beraberliğinden ismini bilemediğimiz oğulları dünyaya geliyordu.

Bu oğul ile Agnes’ın oğlu Tronte, Tronte’den sonra da tüm Nielsen ailesi birbirini izliyordu. Ama Jonas ile Martha ortadan kalkınca Nielsen ailesi de tarihe karıştı.

-Geri kalanlar ve resim: Yine yemek sahnesinde gördük ki  Regina’nın evindeki aile fotoğrafında babası olarak Bernd Doppler vardı.

Dizi boyunca Regina’nın biyolojik babası olup olmadığını merak ettiğimiz Bernd, ana evrende Claudia ile evliydi, kızları Regina da mutlu bir aile ortamında büyümüştü.

-Charlotte yokluğunda özgür Peter: Noah ve Elisabeth’in kızı Charlotte da matris hatasının giderilmesine paralel zaten hiç var olmamıştı. Böyle olunca da Peter ile Charlotte’un yolları kesişmemiş, Franziska ve Elisabeth de doğmamıştı.

Evliliği süresince cinsel yönelimini saklamak zorunda kalan Peter, ana evrende Bernadette ile birlikteliğini saklamadan  özgürce yaşıyordu.

-Lise çetesi sizlere ömür: Nielsenler var olmadığından Ulrich de yoktu ve onun yüzünden birbirine düşen Katharina ile Hannah, aralarında böyle bir engel bulunmadığından aynı arkadaş grubundaki samimi iki kız arkadaştı.

Asi kız Katharina hala bekardı ve hayallerini Winden’dan uzaklaşmak süslüyordu.

Böylece dizinin başında izlediğimiz Jonas, Franziska, Magnus, Martha, Bartosz, Elisabeth ve Mikkel’den oluşan tüm bir gençler çetesi, yani Dark’ın baş kahramanlarının yarısı tarihe karıştı.

Hannah ise dizideki gözü bantlı polis Torben ile evlendi. Hatta doğacak çocukları için Jonas ismini düşünmeye başladılar.

-Final bekleneni verdi mi?: Daha ilk sezonundan bu yana oldukça karmaşık gibi görülen, hepsinin birbirinin akrabası olduğu dahi ilk sezon sonunda güçlükle anlaşılan Dark, bazı soruların cevaplarını 2. sezonda vermişti.

Buna karşın akıllarda hala kalmış çok sayıdaki soru işareti de 3. sezonda yanıtlandı.

Her ne kadar 3. sezonun ilk bölümleri zaman zaman tekrara düşülen, aynı döngünün yinelenmesi gibi görülen sahnelere sahip olsa da zamanla taşlar yerine oturdu, tüm gelişmelerin neden olduğu ortaya çıktı.

Özellikle son iki bölümde giderek hızlanan tempo, başarılı bir finalle son buldu.

Başka dizilerde görüşmek dileğiyle…